Skip to main content

Waa La Maaraynayaa Ee Lama Baabiinayo Qabiilka Iyo Qabyaalada..Proff Abdi Ali Yusuf -



Waa La Maaraynayaa Ee Lama Baabiinayo Qabiilka Iyo Qabyaalada..Proff Abdi Ali Yusuf -



Yaynaan guurin geeddi khalad ah, waqti iyo adduunna yaan la iskaga lumin wax la ogyahay ama hore loo soo tijaabiyay. Qabiilka iyo qabyaaladdu ma adka ee waxa la waayay cid maaraysa ama inaga basrisa. Lama baabiinayo qabyaaladda ee waa la maamulayaa.
Su'aasha ama is-diiddanta (paradox) sidee baa la isu waafajinayaa qabiilka iyo qaranka, waxa jira masalooyin badan oo la mid ah oo bani'aadamku maareeyaan ama maamulaan. Waxa ka mid ah middan dhaqaalaha ee odhanaysa sidee baa la isu waafajinayaa kheyraadka la hayo oo xaddidan iyo baahida aadamiga oo aan xad lahayn. Cilmiga dhaqaalaha ee laguu sheegaa wuxu ka bilaabmaa su'aashaas. Waana cilmiga loo isticmaalo in la is waafajiyo baahiyaha badan iyo kheyraadka xaddidan.
Wali ma is weydiisay sida ay madaxda waddamada dimuqraadiga ahi isu waafajiyaan inay waddamadooda xukumaan ama hoggamiyaan markay doorashada ku guulaystaan iyo in ay raali galiyaan dadkii soo doortay? Teenna haddii aynu u soo noqonno ninkii madaxweyninimo raba wuxu gacanta hoos dhiganayaa dadka oo dhan haddii uu yahay afmiishaar, suldaan qabiil, dhalinyaro, wadaad, waranle, rag iyo dumar. marka uu xukunka qabto sidee buu ka yeelayaa dadkaas gaar ahaan kuwa muraadada leh? waa in la helaa qaab la isu waafajiyo.
Qabyaaladda haddaan u soo noqonno, dadkii waa reero, doorashadiina waa reero. haddana waxa la rabaa marka lagu guulaysto doorashada in dadkii oo dhan caddalad loo sameeyo, laguna dhaqmo sharci. taasi waa is-diidan(paradox) la rabo in la is ogolaysiiyo, kamana duwana is-diiddanada aynu kor ku soo sheegnay ee nolosha ka buuxa.
Doodda maanta aan halkan ku soo bandhigayaa waxa weeye in sirta noloshuba tahay waxyaalahaas is diiddan. Haddii aanay taasi jiri lahyn, adduunyadan aynu ku noollahay wax dhib ahiba may jirteen. Macnaha jannadii ayaynu joogi lahayn, halkaas oo la inoo sheegay in aan wax mashkilad ahi jirin.
Ma is waydiisay sida inantu ay mar kaliya uga wareegto qoyskeeda sida aabbaheed iyo hooyadeed ee mar kaliya ay ugu wareegto qoys kale isla markaan ay ula qabsato oo sidaa uu ku samaysmo qoys cusub. Waxay u muuqata judha hore is-diidan,laakiinse nolosha ayaa sidaa ku dhisan, maxaa yeelay qoys kasta sidaas buu ku abuurmay. Bal ka warran awoodda la qabsiga isbaddalka ee ilaahay ku mannaystay dumarka. Sidaas oo kale haddii madaxda aynu ku dooranoo qabiil, waxa la rabaa in marka ay ku guulaystaan madaxnimada ay markiiba la qabsadaan qaranimada si degdeg ah, haba ka soo jeedaan qabiilooyin.

Haddaba dadkan qabyaaladda ka cabanaya waxan leeyahay, waxad tihiin fulayo aan rabin in nolosha ay waajahaan ee qaylada ka daaya dadka. Maxaa yeelay bani'adamka oo dhan ayay mashikiladda qabyaaladdu haysataa ee ma aha wax innaga inoo gaar ah. waliba waxay ina dheer yihiin waddamada qaarkood waxay ka jirtaa iyadoo foo xun oo qaadatay waji cunsuriyad ah sida caddaan iyo madaw ama diimeed sida shiico iyo sunni.
Ciddii maamuli kari wayda mashaakilaadkaas iyo masalooyinka nolosha ee is diiddan ama isku dayda in ay si qaldan arrinka u gasho, waxay ku danbaynayaan guul darro. Ciddii ku guulaysataana, waxay helaysaa dawladnimo iyo deganaansho ay ku waarto. Ha u qaadan waddamada deggan ee horumaray in aanay qabiilooyin lahayn ama madaw iyo caddan ama wax u dhigma sida shiico iyo sunni. Way leeyihiin Wayse maamuleen. markaa adeer ma jirto qabiil iyo xataa qabyaalad la baabiinayaa balse waa la iska basrinayaa.

Prof: Abdi Ali Yuusuf
Lecturer On: University Of Hargeisa
Skype: Abdiasiis47
FB:Abdiasiis jama  Haji Cami
Hargeisa Somaliland

-


Comments

Popular posts from this blog

Somaliland international partners urge political stakeholders to agree on a timely roadmap election.

  For the first time ever, Somaliland's foreign allies have officially spoken out against the extension of President Bihi's tenure by the house of elders by two years. The international partners emphasized the significance of a consensus-driven process that enables elections to be held as soon as possible in a manner consistent with the technical considerations laid out by Somaliland's National Electoral Commission, without specifically stating whether or not the mandate extension was appropriate. In a statement, they urged the political stakeholders to work together constructively to agree on a timely roadmap for the elections for Somaliland’s democratic credibility and stability. The declaration was made only a few days after opposition parties explicitly criticized the house of elders' decision to extend President Bihi's term by two years and stated they would no longer accept him as "a legitimate president" when his term ends on November 13. a

SI AAD U GARATO HALKA AAD KU SOCOTO; WAX KA OGOW HALKII AAD KA TIMID!! W/Q: MAXAMED CALI BILE.

SI AAD U GARATO HALKA AAD KU SOCOTO; WAX KA OGOW HALKII AAD KA TIMID!! W/Q: MAXAMED CALI BILE . Waxaan Hargeisa imid iyada oo dalka lagu jirey dhowr bilood 1991-kii. Waxaana an ka bilaabey shaqo mushaharkeedu yahay $400 bishii. Waxey aheyd mushahar uugu sareeya ee xiligaa qof qaadan jirey. Dalku sida uu dhanyahayba qof mushahar qaataa muu jirin, marka laga reebo dhowr qof oo hey’ado u shaqeyn jirey mooyaane. Madaxweyne ilaa Wasiir iyo Taliye Ciidan ilaa Xildhibaanka Golaha Dhexe ee SMN ka tirsanaa, muu jirin qof hal shilin oo mushahar ah qaadan jirey, haddey bil noqoto iyo haddey sannad noqoto iyo afar sanadood noqotaba. Bal adigu ka warran ummad dhan oo dawlad ah, oo ciidan leh oo bileys leh oo wasiiro leh, oo macalimiin leh oo dhakhtaro leh, oo dawladda hoose leh, oo jeel maxaabisi ku xidhantahay leh, oo maxkamado leh, oo idaacad aroor iyo habeenba hadasha leh, oo hadana aanu ku jirin hal qof oo mushahar qaataa. Dadkaasi sida ay dhanyihiin wey soo shaqo tagaan aroor kasta 8-da

XIRSI-GAA MAANTA SIYAASIGA WAYN NOQDAY WUXUU KAMID AHAA DHALINYARADII KULMIYE KA BADBAADIYEY TAHRIIBKA”

XIRSI-GAA MAANTA SIYAASIGA WAYN NOQDAY WUXUU KAMID AHAA DHALINYARADII KULMIYE KA BADBAADIYEY TAHRIIBKA” - Guddoomiyaha/ahna Murrashaxa Madaxweyne ee Xisbiga Kulmiye iyo Wefti uu hogaaminayo ayaa soo gaadhay Magaalada Burco ee xarunta Gobolka Togdheer, halkaasoo si diiran loogu soo dhaweeyey duhurkii Maanta. Muuse Biixi Cabdi oo kolkii la soo dhaweeyey kaddib fagaare kala hadlay Taageerayasha soo dhaweeyey, ayaa u mahad naqay bulshada reer Burco ee halkan ku soo dhaweeyey, isagoo ku hambalyeeyey doorka ay kaga jiraan guulaha xisbiga Kulmiye tan iyo markii la aasaasay . guddoomiyaha ayaa sidoo kale shacbiga Gobolka Togdheer ku booriyey inay ka qayb-qaataan diwaan-gelinta codbixiyeyaasha Doorashooyinka ee laga bilaabayo Gobolka Togdheer. waxaan salaan idiinka sidaa Madaxweynaha Somaliland, aasaasihii Kulmiye, guddoomiyihii SNM ee halganka Axmed Maxamed Maxamuud Siilaanyo” ayuu yidhi Muuse Biixi Cabdi oo Shacbiga la hadlayey. ” waxa kale oo aan idiinka mahad naqaya codkii